အ႐ုပ္ရသ အသံရသ စာရသ

ေမာင္စူးစမ္း

တကၠႏိုလိုဂ်ီရယ္၊ မီဒီယာရယ္၊ ယဥ္ေက်းမႈရယ္ ၾကားျခင္းထားေသာ စည္းမရွိေတာ့ၿပီ။ ရွိလည္း မွိန္ေန သည္။ သံုးခုေရာကုန္သည္။ ထိုသို႔ ေရာကုန္သျဖင့္ အနက္အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္သူတို႔ကလည္း ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြး ႏွင့္ အလြန္နက္႐ိႈင္းလာသည္။ တန္းစီျပလွ်င္ အမ်ားႀကီးျဖစ္သည္။

ပထမအခ်က္

တကၠႏိုလိုဂ်ီျဖစ္ထြန္းပံုကိုက အကုန္ဒီဂ်စ္တယ္၊ အကုန္မိုဘိုင္း၊ အကုန္ကိုယ္ေရး Personal၊ အကုန္ အစစ္အမွန္ႏွင့္တူလာ (Virtual)၊ အကုန္ ေသးေသးေလးေတြျဖစ္လာသည္။ အလ်ားလိုက္ အစဥ္အလိုက္မဟုတ္။ Nonlinear ျဖစ္ေနသည္ဆိုေတာ့ စားပြဲေပၚ အစားအစားေပါင္းစံု အကုန္တင္ထားေသာ ႀကိဳက္ရာေရြးစားႏိုင္သည့္ စားရိတ္ၿမံဳ စားပြဲႀကီးလိုျဖစ္လာသည္။ ဘူေဖးႏွင့္တူသည္။ ပညာရွင္တစ္ဦးက ဒင္ဆမ္ေပါက္စီပြဲႏွင့္တူသည္ဟု ဆို သည္။ မုန္႔ကေလးေတြက ေသးေသးမႊားမႊား၊ အမ်ိဳးအစား အမ်ားႀကီးျဖစ္သည္။ ဘူေဖးေခၚေခၚ ဒင္ဆမ္းေခၚေခၚ လူ႔ဘ၀သည္ ပေဒသာစံုေဖာ္မက္၊ ပေဒသာစံု အခင္းအက်င္း Multiple Formats ေတြထဲ ေရာက္သြားသည္။ တကႏိုလိုဂ်ီမ်ိဳးစံု၊ မီဒီယာမ်ိဳးစံု၊ ကိရိယာမ်ိဳးစံုတို႔ျဖင့္ ဘ၀ပင္လယ္ထဲ ကူးခက္ၾကရမည္။

ဒုတိယအခ်က္

ေနာက္ပိုင္းေပၚသမွ် တကၠႏိုလိုဂ်ီတို႔သည္ အထူးသျဖင့္ ဘေရာ့ခ္ဘင္ႏွင့္ အင္တာနက္တို႔သည္ အ႐ုပ္ႏွင့္အသံကို အသားေပးသည္။ ႐ုပ္ျမင္႐ုပ္သံတို႔ကို အေလးေပးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အ႐ုပ္၊ အသံႏွင့္ စာလံုး Words တို႔ တန္ခိုးၿပိဳင္လာၾကသည္။ အ႐ုပ္ႏွင့္အသံလႊမ္းမိုးသျဖင့္ စာလံုးေခတ္ Age Of Words ကုန္ဆံုးခ်ိန္ ေရာက္ေတာ့မည္ေလာဟု ျပဴးတူးၿပဲတဲေမးခြန္းေပၚလာသည္။ ႐ုပ္ျမင္ၾကည့္ျခင္းႏွင့္ ႐ုပ္သံၾကည့္ျခင္းမွ ရသသည္ စာအုပ္ဖတ္ျခင္းမွ ရသ၊ စာေပရသကို လႊမ္မိုးထားၿပီး စိတ္၀င္စားစရာ ေမးခြန္းတစ္ပုဒ္ကိုလည္းထုတ္သည္။ ႐ုပ္သံရသကို စာေပရသအဆင့္အထိ ျမႇင့္ႏိုင္မႏိုင္ေမးျခင္းျဖစ္သည္။

တတိယအခ်က္

တစ္ကိုယ္ေရးသံုး မီဒီယာေတြ တကႏိုလိုဂ်ီေတြေပၚလာသျဖင့္ အေျပာင္းအလဲႏွစ္ရပ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ပထမ အေျပာင္းအလဲသည္ ေျဖေဖ်ာ္မႈလုပ္ငန္းသည္ ႐ုပ္ရွင္႐ံု ဇာတ္႐ံုတို႔မွေနၿပီး အိမ္မ်ားဆီသို႔ ေရြ႕သြားျဖစ္ျဖစ္ သည္။ အိမ္တြင္း ေဖ်ာ္ေျဖေရးကို ဦးစားေပးသည္။ ဒုတိယအေျပာင္းအလဲသည္ မီဒီယာတို႔၏ အေၾကာင္းအရာ အႏွစ္သာရ Content ကို ကုမၸဏီႀကီးေတြဖန္တီးေပးေနသည့္အစား အသံုးျပဳသူ User တို႔က အႏွစ္သာရတို႔ကို စိတ္ႀကိဳက္ ကိုယ့္ဘာသာ ဖန္တီးႏိုင္ေသာ အဆင့္ေရာက္လာသည္။

စတုတၳအခ်က္ (ဦးေႏွာက္သြင္းအားစု)

တကၠႏိုလိုဂ်ီ မီဒီယာႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈတို႔ ေရာေထြးယွက္တင္ျဖစ္သျဖင့္ ျပသနာတို႔သည္ ကျပားေတြ အကုန္ျဖစ္ကုန္သည္။ ဒီသံုးခုၾကား ပဋိပကၣကို တကႏိုလိုဂ်ီႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ပဋိပကၣလားဆိုၿပီး ၀ိ၀ါဒကြဲလာသည္။ ဒီ၀ိ၀ါဒတြင္ ဦးေႏွာက္အာ႐ံုေၾကာ သိပၸံပညာရွင္တို႔၏ အယူအဆက ၾသဇာႀကီးမားလာသည္။ သူတို႔က ႐ုပ္ျမင္၊ ႐ုပ္သံ၊ စကားလံုးတို႔ကို ဦးေႏွာက္ထဲ သြင္းေပးေသာ သြင္းအားစု Input မ်ားဟု သတ္မွတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသြင္းအားစုမ်ား ဦးေႏွာက္ထဲ စီးဆင္းရာတြင္ တစ္လမ္းစီ စီးဆင္းသည္။ ေနရာျခားစီးဆင္းသည္။ သြင္းအားစု စီးဆင္းပံုေနရာခ်င္း မတူသျဖင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမွ ရသခံစားမႈႏွင့္ စာအုပ္မွ ရသခံစားမႈတုိ႔သည္ မတူႏိုင္ေပ။ ရသခံစားမႈခ်င္း သဘာ၀အရ ျခားနားသည္။ Different Sensibilities ဟု ဆိုသည္။ ထိုသို႔ျခားနားသျဖင့္ ႐ုပ္သံမွ ရသခံစားမႈႏွင့္ စာေပမွ ရသခံစားမႈတို႔ကို တေျပးတည္း ညႇိရန္မျဖစ္ႏိုင္ဟုေျပာသည္။ တိတိက်က်ဆိုလွ်င္ ႐ုပ္သံမွ ရသကို စာေပရသအဆင့္သို႔ ဘယ္လုိမွ မျမင္ႏိုင္ေပ။

ပဥၰမအခ်က္

ဦးေႏွာက္အာ႐ံုေၾကာ သိပၸံပညာအဆိုအရ အ႐ုပ္ႏွင့္အသံသည္ လူသားသဘာ၀ျဖစ္သည္။ စာလံုး၊ ဘာသာစကား စာေပတို႔သည္ လူက ေနာက္မွ တီထြင္ေသာပစည္း Artifact ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာရွင္တစ္ ဦးက လူ႔သဘာ၀ Human Nature ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ မလုပ္ခဲ့ဘဲ လူဖန္တီးေသာအရာ Artifact ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ခဲ့ျခင္းသည္ မေတာ္တဆ လုပ္မိခဲ့ပံုရသည္ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးက ဆိုသည္။ ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚမႈကို ယုတၲိအရ ႐ုပ္သံတို႔ကို ဟိုကတည္းက ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစခဲ့ရမည္။

ဆ႒မအခ်က္

သမိုင္းျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈအရ ယဥ္ေက်းမႈမ်ိဳးစံု အတူတကြ ေနထိုင္ၿပီး ရွင္သန္ခဲ့ရသည္။ ယဥ္ေက်းမႈမ်ိဳး စံု ၀န္းက်င္တြင္ တစ္ေယာက္စကားကို တစ္ေယာက္နားမလည္ႏိုင္ေပ။ စကားလံုးျဖင့္ ဆက္သြယ္ျခင္းသည္ ခက္ခဲ့လွသည္။ ထိုေနရာတြင္ ႐ုပ္သံတို႔က အစားထိုး၀င္ေရာက္ေပးသည္။ ေျဖရွင္းေပးသည္။ အ႐ုပ္ႏွင့္အသံတို႔သည္ လူတို႔၏ သဘာ၀ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စကားလံုးတို႔ေနရာတြင္ ႐ုပ္သံတို႔က ၀င္ေရာက္ၿပီး တန္ခိုးထြားလာ ျခင္းျဖစ္သည္။

သတၲမအခ်က္

တကၠႏိုလိုဂ်ီသည္ အေပ်ာ္တမ္း စာေရးဆရာ၊ အေပ်ာ္တမ္း ဂီတသမား၊ အေပ်ာ္တမ္း ပန္းခ်ီဆရာႏွင့္ အေပ်ာ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္သမားတို႔ကို ခပ္ျမန္ျမန္ေၾကးစားသမားမ်ားအျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းေစသည္။ From Amateur To Pro ျမန္ျမန္ေရာက္ေစသည္။ လက္သင္ႏွင့္ အေပ်ာ္တမ္းတို႔ သည္ ယခင္ကလို ပံုႏိႈပ္ထုတ္ေ၀သူမလို စတူဒီယုိ မလို ဖန္တီးႏိုင္ေသာ ေစ့ေဆာ္မႈသာ လိုသည္။ ခ်က္ေကာင္းေတြ႕လွ်င္ တစ္ခ်ီတည္းႏွင့္ ပြေပါက္တိုးႏိုင္သည္။

အ႒မအခ်က္ (ေရွးေဟာင္းေမးခြန္းတစ္ပုဒ္)

႐ုပ္ရွင္လုပ္ငန္းသည္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနသည္။ ႐ုပ္ရွင္႐ံုတို႔ကို အားမကိုးဘဲ အိမ္ပရိသတ္ကို အားကိုး သည္။ ေဟာလိ၀ုဒ္႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းတို႔သည္ ဇာတ္လမ္းအင္အား ခန္းေျခာက္ကုန္သည္။ မဲျပာပုဆိုးဇာတ္လမ္းတို႔ ျဖင့္ မစားသာေတာ့ေပ။ သို႔ျဖင့္ အာရွမွဇာတ္လမ္းတို႔ကို ခိုးယူကာ ေဟာလိ၀ုဒ္ဇာတ္လမ္းမ်ားအျဖစ္ ႐ိုက္ကူးလာ သည္။ ေဟာလိ၀ုဒ္႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းတို႔သည္ အာရွႏွင့္အျခားႏိုင္ငံတို႔၏ ဇာတ္လမ္းတို႔ကို ဗားရွင္းေျပာင္းထားျခင္း သာျဖစ္သည္။ ဒီအခ်က္တြင္ ဆိုလိုသည္မွာ ႐ုပ္သံေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းသည္ ဗီးရွင္းႏွစ္ခုရွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကို ျပသသည္။ မူလပင္ရင္းဇစ္ျမစ္ကိုလည္း ၾကည့္ရသည္။ ျပည္ပႏိုင္ငံျခားကိုလည္းၾကည့္ရသည္။ ျမဴးဇစ္တြင္လည္း အင္တာနက္ႏွင့္ ၿဂိဳလ္တုတို႔ေၾကာင့္ သီခ်င္းတို႔ကို ဆိုက္ဘာစေပ့တို႔မွ တစ္ဆင့္ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ပို႔ေပးႏိုင္သည္။ ထိုအဓိပၸါယ္မွာ ပစည္းမေရာက္ခင္ ၀ယ္လိုအားကိုႀကိဳတင္ဖန္တီးႏိုင္ေသာသေဘာျဖစ္သည္။ ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္ငန္းတို႔၏ လုပ္ငန္းတို႔၏ လုပ္နည္းသည္ ဆပၸလိုင္း ေရာက္မွ ၀ယ္လိုအားကို ဖန္တီးသည္မဟုတ္ေတာေပ။ ဆပၸလိုင္းမေရာက္ခင္ကပင္ ႀကိဳတင္ၿပီး ၀ယ္လိုအားက္ုိ ဖန္တီးထားႏိုင္ၾကသည္။ ထိုသို႔ဖန္တီးႏိုင္သည္မွာ ၿဂိဳလ္တုႏွင့္ အင္တာနက္တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

န၀မအခ်က္

ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းေစ်းကြက္သည္ က်ားမခြဲျခားျခင္းမရွိေပ။ သို႔ေသာ္ ဗီဒီယုိဂိမ္းမ်ားတြင္ က်ား၊ မ ခြဲ ျခားသလုိျဖစ္ေနသည္။ ဗီဒီယုိဂိမ္းကို ေယာက်္ားေလးတို႔သာ ကစားေလ့ရွိသည္။ မိန္းကေလးေတြ သိပ္မကားေပ။ ယခုေသာ ေယာက်္ားေလးေရာ၊ မိန္းကေလးပါ ကစားႏိုင္ေသာ ဂိမ္းတို႔ကို တီထြင္လာသည္။ သို႔မဟုတ္ မိန္းကေလးတို႔ ကစားႏိုင္ေသာ ဂိမ္းတို႔ကို တီထြင္သည္။ ထို႔အတြက္ ေရွးအသီေတေခတ္ကပင္ရွိသည္ဆိုေသာ “မိန္းမေတြဘာလိုခ်င္သလဲ” ေမးခြန္းကိုေမးသည္။ ထိုေမးခြန္းသည္ မိန္းကေလးတို႔၏ ရသခံစားမႈကို စံုစမ္းျခင္း ျဖစ္သည္။ ဂိမ္းျဖစ္သျဖင့္ စာေပ၊ ရသခံစားမႈမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။

ဒသမအခ်က္

႐ုပ္သံတကၠႏိုလိုဂ်ီႏွင့္ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း တကႏို္လိုဂ်ီတို႔ကို မူလအစက အိုင္တီကုမၸဏီတို႔က ေရွ႕ေဆာင္ ေရွ႕ရြက္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခုေနာက္ပိုင္း မီဒီယာကုမၸဏီတို႔က စိုးမိုးလာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္႐ုပ္သံႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖ ေရးလုပ္ငန္းတို႔တြင္ အိုင္တီကုမၸဏီစစ္စစ္တို႔က ေနာက္ဆုတ္ေပးရၿပီး မီဒီယာကုမၸဏီတို႔က လႊမ္းမိုးသည္။ အိုင္တီႏွင့္ မီဒီယာပူးေပါင္းမႈ၊ မီဒီယာက အိုင္တီကို ၀ါးမ်ိဳမႈေတြ ျပဳလုပ္လာသည္။ ႏွစ္ခုစလံုးသည္ ဂရပ္ဖစ္ဟဲဗီး ျဖစ္ၿပီး ကေလးေစ်းကြက္ကိုပါ အသည္းအသန္ခ်ဲ႕သည္။ အ႐ုပ္ဆိုေသာအနက္အဓိပၸါယ္တြင္ ကာတြန္းကိုထည့္ေျပာသည္။ ကာတြန္းသည္လည္း ႐ုပ္ျမင္မီဒီယာထဲပါ၀င္သျဖင့္ ကာတြန္းကိုခံစားေသာ ကေလးတို႔၏ ရသခံစားမႈ ကိုလည္း စိတ္ပညာရွင္တို႔က ေလ့လာေပးသည္။ အထက္ပါတို႔ကား ႐ုပ္သံမီဒီယာ၏ လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ေနေသာ အက်ိဳးဆက္တို႔ကို တင္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။

ေမာင္စူးစမ္း

(မွတ္ခ်က္။ ။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္၊ စာစဥ္အမွတ္ ၁၈၀ “အေတြးအျမင္” စာေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိခဲ့ေသာ ဆရာေမာင္စူးစမ္း၏ “အ႐ုပ္ရသ အသံရသ စာရသ” ေဆာင္းပါးကို ျပန္လည္တင္ျပေပးထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သို႔ ျဖစ္ပါသျဖင့္ ကိုးကားခ်က္ကို ေဖာ္ျပၿပီး လြတ္လပ္စြာကူးယူေဖာ္ျပႏိုင္ ပါသည္။)